We kennen als chronisch zieken allemaal wel de momenten dat we achter moesten blijven. Dat we een feestje moesten missen, een afspraak moesten afzeggen, een vakantie moesten cancellen of ons voor de zoveelste keer ziek moesten melden bij de werkgever of de school. Dergelijke situaties kunnen erg vervelend zijn en leiden tot gevoelens van stress, ongemakkelijkheid en eenzaamheid. Toch is het voor je gezondheid van groot belang dat je in staat bent om nee te zeggen.
Ja, het is flink balen om thuis op de bank te zitten terwijl je eigenlijk graag ergens anders had willen zijn, maar het wordt er niet beter op als je je ook nog eens rot en ongemakkelijk voelt over het feit dat je nee hebt gezegd. Sterker nog, dan nodig je angst- en paniekgevoelens uit die direct weer negatieve gevolgen kunnen hebben voor je lichamelijk welzijn. Emotionele stress is funest voor mensen met een chronische aandoening en het beste wat je kan doen is luisteren naar je gevoelens, duidelijk communiceren en vervolgens loslaten.
Het leren om voor jezelf op te komen en voet bij stuk te houden leidt niet alleen tot een betere mentale en lichamelijke staat van zijn, maar heeft ook een positief effect op de communicatie en omgang met de mensen om je heen. Deze tips kunnen je daarbij helpen.
A c c e p t e e r a l l e r e e r s t d a t j i j a l s c h r o n i s c h z i e k e v a k e r p l a n n e n m o e t w i j z i n g e n o f a f z e g g e n d a n e e n g e z o n d p e r s o o n
Vaak zijn de klachten die bij een chronische ziekte horen grillig, waardoor het van dag tot dag kan verschillen hoe goed of slecht jij je voelt. Daar kun jij zelf helemaal niets aan doen. Het maken van afspraken valt niet te vermijden -mensen plannen nou eenmaal graag vooruit-, het af en toe moeten cancellen van deze afspraken dus ook niet. Leuk of niet, het hoort er nou eenmaal bij en het kan enorm opluchten om dat simpelweg te accepteren.
Z o r g d a t d e m e n s e n o m j e h e e n o o k o p d e h o o g t e z i j n v a n d i t f e i t
Natuurlijk wil je niet dat je ziekte altijd het onderwerp van gesprek is, maar het is wel belangrijk dat de mensen om je heen weten wat er aan de hand is. Wanneer je daar niet duidelijk over bent of er te luchtig over praat, zal het voor hen minder goed te begrijpen zijn als jij twee uur van te voren een belangrijke afspraak moet afzeggen.
W e e s g e e n “ p l e a s e r ”
Mensen met een chronische ziekte voelen zich vaak schuldig over het feit dat ze hulp nodig hebben van hun naasten en dat ze weinig terug kunnen doen vanwege gebrek aan energie of mobiliteit. Dit zorgt ervoor dat ze al snel “people pleasers” worden: mensen die constant anderen willen behagen. Het werkt echter averechts als je anderen behaagt ten kostte van jezelf en je gezondheid, want mensen bieden júist hulp omdat ze jouw welzijn belangrijk vinden.
N e e m e e n d e n k p a u z e
Als mensen iets van je vragen ben je niet verplicht meteen te reageren. Als chronisch zieke ben je een noodgedwongen expert in het plannen van je activiteiten en zal je dus eerst een hoop dingen op een rijtje (eventueel daadwerkelijk op papier) moeten zetten voordat je met iets kunt instemmen. Neem hiervoor de tijd en zeg dat je er nog op terugkomt.
H o u d h e t s i m p e l
Vaak ben je geneigd om een uitgebreide verklaring te geven voor het feit dat je nee zegt. Deze verklaring zou dan garant staan voor de goedkeuring van de ander. Bovendien wil je de ander graag duidelijk maken dat je er écht wel bij zou zijn als het zou kunnen. Zodra je echter met een gigantische lijst klachten op de proppen komt zetten, blijf je zelf onbewust ook meer in hangen in je ellende en creëer je een ongemakkelijke en negatieve sfeer voor alle betrokkenen. De mensen om je heen weten (zie tip 2) inmiddels dat gezondheid voor jou bovenaan staat en meer hoef je niet zeggen.
K e n j e g r e n z e n e n g e e f z e a a n
Vaak hebben we de neiging onszelf te overschatten als het gaat om dagelijkse activiteiten. We vergeten rekening te houden met het feit dat er ook wel eens een extreem slechte dag tussen zit, we staan er niet bij stil dat de klap van lichamelijke overspanning ook pas dagen later kan komen of we gaan bewust over onze grenzen heen met in ons achterhoofd de gedachte dat we later wel kunnen uitrusten. Ervaring leert dat je als chronisch zieke beter te weinig dan te veel in kan plannen, want er zal altijd kans zijn op onverziene omstandigheden. Weet van jezelf wat je op een slechte dag nog aankan en maak vanuit die kennis afspraken, zodat je voorkomt dat je constant beloftes doet die je niet kunt nakomen.
Zorg bovendien dat je naar anderen toe duidelijk bent over waar jouw grenzen liggen en ben daar niet te wispelturig in. We vinden het leuk om het met anderen te vieren als we een goede dag hebben, maar zodra je steeds op goede dagen in het bijzijn van anderen over eerder aangegeven grenzen gaat, wordt het een verwarrende bedoening. Betrek anderen dus ook bij jouw mindere dagen, wees eerlijk over dingen die jij simpelweg niet aankan en probeer overmoed te voorkomen.
W e e s c r e a t i e f e n r e s p e c t v o l
Er zijn een hoop creatieve manieren te verzinnen om toch nog een beetje te kunnen participeren in de activiteiten van de mensen om je heen. Is een weekend-tripje naar het buitenland teveel gevraagd voor jou? Stel dan voor om eens een dagje een leuke stad in eigen land te gaan verkennen. Ben je in de avonden meestal te moe om nog het huis uit te gaan, stel dan juist voor om eens samen buitenshuis te lunchen.
Wees bovendien respectvol als je plannen moet wijzigen of cancellen. We zijn geneigd om uit te gaan van een negatieve reactie van de ander en hebben vaak de zelfverdedigings-speech al klaar liggen. Wees empathisch en ga uit van een positieve respons. Benadruk dat je met alle liefde en plezier had willen deelnemen aan de activiteit, zo geef je de ander ook een goed gevoel.
Z o d r a j e n e e h e b t g e z e g d : t w i j f e l n i e t m e e r e n l a a t h e t l o s
Zodra je de knoop hebt doorgehakt en het woordje in kwestie hebt uitgesproken, rest je nog maar één ding: even diep ademhalen en loslaten. Het wordt een hele nare dag als je je gaat bezighouden met waar je niét bent en wat je niét kunt doen. Dit veroorzaakt zoveel spanning, dat je uiteindelijk de rust die je zo hard nodig had alsnog niet zult krijgen. Zorg thuis voor een fijne sfeer waarin je zowel mentaal als lichamelijk kunt bijkomen en opladen. Neem je broodnodige rust, zodat je er een andere keer wél weer bij kunt zijn.
****
Geschreven door // Lisanne